کوثر وجود ۱۱

از آن جا که ذات پاک الهی نامحدود و نامتناهی است، نامهای مبارک او نیز قابل شمارش نیستند و هرگز نمیتوان این اسماء را به عددی محدود نمود. اما از آن جا که الفاظ ما مانند همه چیزمان محدود است، نمیتوانیم جز نامهای محدودی برای او پیدا کنیم و به همین جهت معرفت و شناخت ما هم هرچه باشد محدود است تا آن جا که پیامبر اسلام با آن وسعت روح میفرماید: (ما عَرفناک حقّ معرفتک) ولی دلیل بر آن نیست که به اندازه عقل و درایت خویش او را نشناسیم. به خصوص که او خود در این شناخت به ما کمک بسیار فرموده و با نامهای گوناگون در کتابش از خود یاد نمود و در بیانات اولیاء دینش به نامهای بیشتری برمیخوریم. بدیهی است که همه اینها (اسم) است و یک معنی اسم، علامت و نشانه است. همه این نامها نشانههایی از ذات پاک او میباشد. البته از میان همه اسماء تعدادی عظمت و اهمیت بیشتری دارند و آگاهی و معرفت بیشتری به ما میدهند که در قرآن و روایات از آنها به (اسماء حسنی) تعبیر شده است.( تفسیر نمونه ج ۱۲ ص ۳۲۷)

 

کوثر وجود ۱۲

الله لا اله الا هو الحی القیوم (بقره/ ۲۵۵)

هیچ معبودی جز الله قابل پرستش نیست او وجودی زنده و پاینده است.

لفظ جلاله (الله) از (اـ  ل ـ ه) به معنای پرستش و یا از ماده (و ـ ل ـ ه) به معنای تحیر و سرگردانی است مولای متقیان حضرت علی  در یک کلام کوتاه و جامع در این مورد می-فرماید: (الله به معنای معبودی است که خلق در او حیرانند و به او عشق میورزند و الله همان کسی است که از درک چشم ها مستور و از افکار و عقول بندگان پوشیده است.)( بحارالانوار ـ ج ۳ ـ ص ۲۲۳)

نام مبارک (الله) در معنا از وسعت و بالندگی خاص برخوردار است اگر هر کدام از اسماء و صفات الهی به یک یا دو معنا آمده  است، .نام نیکوی (الله) در برگیرنده و جامع همه اسماء و صفات الهی است.

بانو امین به نقل از مصباح کفعمی ده خصوصیت ویژه برای این نام مبارک ذکر کرده که خلاصه آن چنین است: (الله مشهورترین نام از اسمای حسنای خداوند است و بیشترین کاربرد را در آیات الهی قرآن مجید و دعاها دارد. نام الله علم و خاص است و برخلاف دیگر اسامی خداوند، بر هیچ موجود دیگری نامگذاری نمیشود.

ورود به اسلام و شهادتین تنها با نام الله میسر است.

این نام مبارک پیوسته به عنوان اسم و موصوف است و دیگر اسماء الهی در مقابل آن قرار میگیرند مانند (إنّ الله غفور رحیم)( توبه / ۵) اما هرگز الله صفت نبوده که نامهای دیگر الهی را توصیف کند.

 

کوثر وجود ۱۳

واژه الله

بنابر آن چه توضیح داده شد هریک از اسامی خداوند بر صفتی از صفات ذات پاک او دلالت دارد. اما نام مبارک الله بر تمامی صفات جمال و کمال خداوند دلالت دارد و از لحاظ معنا جامع همه صفات خداوند است و به خاطر این ویژگیهای خاص این نام مقدس نزدیکترین نام به اسم اعظم الهی شناخته شده است) و بسیاری از علما این نام مبارک را اسم اعظم الهی میدانند. نام مبارک «الله» چون خورشیدی تابناک در سراسر آیات الهی قرآن مجید می-درخشد و اصولاً آیاتی که با این نام مبارک آغاز شده است و یا به معرفی ذات پاک پروردگار پرداخته چون آیه الکرسی، آیات آغازین سوره مبارکه حدید و پایانی سوره مبارکه حشر و سوره مبارکه توحید از قداست و اهمیت خاص برخوردارند و تأثیر بیشتری در وجود انسان دارند.

از صاحب در النظیم نقل می¬نمایند که گفته علما در وقت دعا و تلفظ به الله دو طریق اختیار کردهاند. بعضی یاالله یاالله میگویند به طریق ندا به عدد حروف مکتوبه( مقصود از حروف مکتوبه همان حروفی است که نوشته میشود مثل آنکه نام مبارک الله از چهار حرف (ا ـ ل ـ ل ـ ه) تشکیل شده و با شمارش ابجد ۶۶ است.) یعنی ۷۷ مرتبه یا به عدد مبسوطه(مقصود از حروف مبسوطه آن حروفی است که هر یک به تنهایی تلفظ میگردد مثلاً در لفظ جلاله الله حروف اول الف (ا ـ ل ـ ف) حروف دوم (ل ـ ا ـ م) تا آخر محاسبه می-شود.) ۳۸۱ مرتبه و یا بدون حرف ندا (یا) یعنی الله.الله.الله… ۶۶ مرتبه و یا ۲۵۹ مرتبه و بر این دو نوع ذکر گفتن آثار کلی مترتب است.

 

کوثر وجود ۱۴

واژهاَعلی

سبح اسم ربک اعلی (اعلی/۱)

به تسبیح و ستایش نام پروردگارت که برتر از همه موجودات است مشغول باش.

و هو العلی العظیم    (بقره ۲۵۵)

او (پروردگار) بلند مرتبه و بزرگوار است.

واژهی اَعلی از ریشه (ع ـ ل ـ و) صفت تفضیلی و بر معنای شریفتر و برتر است. راغب در مفردات در مورد این آیه میگوید: خداوند برتر از این است که چیزی با او مقایسه شود و یا این که به اعتبار و نظر داشتن به غیر خدا، خدائی منظور شود.»( مفردات راغب ماده علا)

این نام مبارک برازنده خداوندی است که دارای رفعت، استیلا و قدرت تامهای است و او فوق هر چیزی است که بتوان تصور نمود.

واژه «علی» نیز از همین ریشه از اسماء حسنای الهی و به معنی شریف، بلند مرتبه و سخت است. نام مبارک علیّ ۹  مرتبه در آیات قرآن تکرار شده که پنج مورد آن همراه نام نیکویی کبیر آمده است. کبریائی و عظمت همراه علو و برتری اوجی عظیم و بینهایت بر شأن و مقام پروردگار یکتا است.

 

کوثر وجود ۱۵

واژه الاکرم – الکریم

اقرا و ربک الاکرم  (علق/۳)

(ای پیامبر) بخوان که پروردگارت از هر کریمی کریم تر است.

یا ایها الانسان ما غرک بربک الکریم  (انفطار/ ۶)

ای انسان چه چیز تو را به پروردگار کریمت مغرور کرده است؟

واژه (اکرم) اسم تفضیل (ک ـ رـ م) است و به معنای بخشنده و بزرگوار میباشد. اکرم از اسمای حسنای الهی است (این نام مبارک برای خداوندی است که عطایش فوق عطای هر کس دیگر است چون هر کس که به تو عطایی میکند، به استحقّاق یا دلیلی میکند، ولی پروردگارت بدون استحقّاق عطا میکند علاوه بر این عطای دیگران هم عطای اوست و بالاخره هر عطایی به او منتهی میشود.)

واژه کریم به معنای صاحب کرامت و بخشنده است این نام از آن جهت به خداوند اطلاق میشود که او بزرگواری است که بدون سؤال میبخشد و احسان میکند و در بذل و بخشش خود هیچ باک ندارد و دریغ نمیکند و هرگز از عطای خود سیر نمیشود و دوست ندارد که رفع حاجت بنده¬اش را دیگری به عهده بگیرد. در آیات الهی قرآن مجید، نام نیکوی کریم وضعی زیبا برای قرآن، پیامبر عظیم الشأن، جبرئیل و مقام عرش الهی قرار گرفته است و علاوه بر آن پاداش مؤمنان مغفره و رزق و کریمتعیین شده است. این نام مبارک جمعاً ۲۳ بار در  آیات الهی تکرار شده است.

 

کوثر وجود ۱۶

واژه باری

هو الله الخلق الباری المصور له الاسماءُ الحسنی (حشر/۲۴)

اوست خدایی که خالق و آفریننده و تصویرگر است و برای او نامهای نیکوست.

واژه (بارئ) به معنای خالق و آفریننده است با این تفاوت که بارئ پدید آورندهای است که اشیائی را که پدید آورده از یکدیگر ممتاز هستند. همچنین بارئ آفرینندهای را گویند که بدون کم و کاست و کاملاً موزون و بدون سابقه و نمونه قبلی چیزی را ایجاد کند.

واژه بارئ اسم فاعل از (ب ـ رـ ء) نام مبارک باری از اسمای حسنای الهی و برازنده خداوندی است که آن چه را او ابداع کرد و آفرید هرگز نمونه و الگویی نداشته و او خود هر موجودی را با دقت و استحکام و علم و قدرت خاص خود ایجاد کرده و متناسب با وجود و نیازهایش، اعضاء و جوارح و امکانات و حیات به او بخشیده است. نام مبارک بارئ سه بار در آیات قرآن مجید آمده  است.

 

کوثر وجود ۱۷

واژه بدیع

بدیع السماوات و الارض  (بقره /۱۱۷)

او آفریننده آسمانها و زمین است.

واژه بدیع صفت مشبهه از (ب ـ دـ ع) است و بداعت هرچیزی، به معنای بیمانندی آن میباشد البته مانندی که ذهن با آن آشنا باشد و در روایتی از امام محمد باقر در مورد بدیع السموات و الارض سؤال شد، در پاسخش فرمود: خدای عزوجل همه اشیاء را به علم خود و بدون الگوی قبلی آفرید. آسمانها و زمین را خلق کرد بدون اینکه از آسمان و زمین قبل از آن الگو گرفته باشد.( المیزان ج ۱ ص ۳۹۵)

نام مبارک بدیع دو بار در آیات الهی ذکر شده است.

کوثر وجود ۱۸

واژه برّ

انه هو البر الرحیم  (طور ۲۸)

قطعاً او (خداوند) بخشنده و مهربان است.

(واژه برّ از برّ)به کسر باء از (ب ـ رـ ر)» گرفته شده است که به معنای احسان است و بعضی آن را به لطف تفسیر کردهاند)( المیزان ج ۸ ص ۲۲ ذیل آیه)

راغب در مفردات مینویسد: (برّ) وسعت در کار خیر میباشد و (گاهی این صفت) به خدا نسبت داده میشود مثل آن که در وصف حقّ تعالی آمده  است (آیه فوق) و گاهی به بنده خدا منسوب است و گفته میشود عبد به پروردگارش نیکی کرد یعنی طاعتش را تمام و کمال انجام داد. بنابراین بر از جانب خدا به معنای ثواب و از بنده به معنای طاعت است.) نام زیبای البرّ از اسمای حسنای الهی است. این نام مبارک همراه با نام نیکوی رحیم آمده  است و خداوند را برّ رحیم گویند چون او پروردگاری است که احسانش را به بنده به خاطر نافرمانی قطع نمیکند و بر مؤمنان رحمت خاص دارد و راهی به سوی خود بر آنها می-گشاید و به هر بهانه آنها را مورد لطف و احسان خویش قرار میدهد نام نیکوی البرّ سه بار در آیات الهی قرآن مجید آمده  است.

 

کوثر وجود ۱۹

واژه بصیر

فاستعذ بالله انه هو السمیع البصیر ( غافر/۵۶)

پس به خدا پناه ببر که او قطعاً شنوا و بیناست.

واژه بصیر از (ب ـ ص ـ ر) به معنای بینا است. بصیر نام مبارکی از اسماء حسنای الهی است و این نام مبارک برای پروردگاری است که از همه جهان هستی از غیب و شهود و پنهان و آشکار و همچنین نیات اعمال بندگان خودآگاه است. او هرگز نیازی به ابزار شنیدن یا دیدن چون گوش و چشم ندارد بلکه هر کجا که باشید او با شماست و نسبت به احوال بندگان و اعمال آنها آگاه و بیناست.

توجه به این نام مبارک هشداری برای ماست که هر لحظه او را حاضر و ناظر اعمال و رفتار خود بداینم. چه او خود به پیامبرش می¬فرماید:

) ای رسول) بدان که تو در هیچ حالی نباشی و هیج آیهای از قرآن تلاوت نکنی و هیچ عملی انجام ندهی مگر آن که ما (همان لحظه) مشاهده میکنیم و هیچ ذرهای نه در زمین و نه در آسمان و نه کوچکتر و نه بزرگتر از آن وجود ندارد مگر آن که در احاطه علم پروردگار توست

 

کوثر وجود ۲۰

واژه جبّار             

هو الله الذی لا اله الا هو الملک القدوس السلام المومن المهمین العزیز الجبار المتکبر سبحان الله عما یشرکون (حشر/۲۳)

الله که معبودی جز او نیست. پادشاه و پاک ومنزه، سلام و ایمنی دهنده، مسلط و مقتدر، جبار و متکبر است. آری الله منزه است از آن چه برای او شریک قرار میدهند.

(واژه جبّار صیغه مبالغه از (ج ـ ب ـ ر) و در لغت به معنای شکسته بند و اصلاح کننده است. بنابراین جبّار کسی است که اراده اش نافذ است و اراده خود را بر هر کس بخواهد تحمیل میکند.)( المیزان ج ۱۹ ص ۳۸۲)

جبّار از اسماء حسنای الهی است این نام مبارک برازنده ذات پاک خداوندی است که صاحب جبروت و عظمت و بزرگی است و با قدرت تامه خود فقر و حاجت بندگان را بر طرف نموده و برای جبران نیاز، به آنان میبخشد و ظلم ظالمان را نیز با قدرت قاهره خود با مجازات و عذابش جبران مینماید.

نام نیکوی جبّار تنها یک بار (آیه فوق) در قرآن مجید آمده است.